Tümülüs Kazı Sistemi

Define avcılarının en çok merak ettiği tümülüs kazı nasıl yapılır, aslında tümülüsün girişini bulup direk girmekten ziyade; tümülüs sistemli bir şekilde kazılmalıdır.

1- Çeyrek dilim sistemi : Bu sistem küçük boy tümülüslerde uygulanır. tümülüs 4 eşit dilime bölünerek güney-batı cepesindeki dilim alınarak temizlenir.

2- Tünel açma sistemi: Bu sistem büyük boy tümülüslerde uygulanır batı yönünden başlanır. Dikkat edilmesi gereken şey merkeze doğru giderken açı kaybetmemek. Önce dar merkeze doğru ilerledikçe genişletilmesi gerekir.

3- Osmanlı dalışı: Bu sistem küçük boy tümülüslerde batı-doğu eksenine derin yarma, büyük boy tümülüslerde ise yine çeyrek dilime yakın güney-batı cephesini kucaklayan geniş yarma şeklindedir.

Tümülüs kazı matematiksel çözüm:

1- Tümülüsün tabanı dairedir.

2- Tepe noktası ile tabandaki dairenin merkezini birleştiren doğru parçası tabana diktir,bu diklik tümülüsün yüksekliğini verir

3- Taban çevresinde alınan herhangi bir nokta ile tepe noktasını birleştiren doğru parçası yandan yüksekliğini verir

4- Yan yüzeyler birer daire dilimi halindedir.

5- Tümülüsün taban alanı bulunacak

6- Tümülüsün yerleşim alanı Taban alanı Ta= pi çarpı r kare

taban uzunluğu pi çarpı a kare

Bütün alan = pi çarpı r kare + pi çarpı r çarpı a dır

Tümülüs Yapılarda Kazı Sistemi:

Tümülüs yapılarda bilimsel olarak iki sistem kullanılmaktadır.

1- Çeyrek dilim sistemi: Küçük ve alçak bir Tümülüs kazı yapılırken izlenecek en iyi yol; birbirini dik kesen dilimler bırakarak tepeyi dört parçaya bölerek kazmaktır. 1916’dan beri uygulanan ve “quadrant” (çeyrek dilim) denen bu yöntemde kazı alanı sıra ile kazılabilecek bir takım parçalara ayrılmıştır.

Tümülüs kazısı birbiriyle çaprazlama olarak; karşılıklı dilimlerde devam edilmelidir. mezara ilişkin özellikler belirene değin sürdürülür. Daha sonra arada 0.50m’den daha geniş olmayacak paylar bırakılarak öteki karşılıklı iki dilimin kazısı tamamlanır. Böylelikle mezar tepesine ilişkin ve tepeyi her iki yöne doğru boydan boya kat eden iki kesit elde edilmiş ve bu sayede de söz konusu yapay tepenin özellikleri konusunda ayrıntılı bilgi edinilmiştir.

Çünkü burada da amaç kuşkusuz yalnızca mezarı bulmaya dönük olmamalı, bunun yanı sıra mümkün olduğunca çok belge ve bilgi toplamaya gayret edilmelidir. Mezarın son açılışı sırasında kesit paylarının sorun yaratacağı kuşkusuzdur. Ancak gerekli belgeleme çalışmaları sona erdikten sonra bunlar uygun şekilde kaldırılmalı ve mezarın kazısına daha sonra başlanmalıdır.

2- Sondaj sistemi: Yapılacak iş tepelerin altında gizlenen odanın tam yerini belirlemek olmalıdır. Bu sistem büyük boy Tümülüslere uygulanır. “oil-dring rig” ya da su sondajı denen bir yöntemle yapılır. Buna göre toprağı basınçlı suyla küçük delikler açılabilmekte ve hatta bu sayede delinen toprak tabakasının niteliği konusunda da bilgiler edinilebilmektedir.

Sondaj sistemine örnek olarak, tümülüsün yüzeyine 2.50 m aralıklarla plankare aşağı döşenmiş ve sondajlar karelerin kesişen köşelerinden yapılmış, Gordion P tümülüsü buna örnektir. Yumuşak toprağın olduğu kesimse sondaj derinlere doğru inebiliyor, sert taş tabaksına gelindiğinde de o noktada duruyordu.

Tümülüs Oda Mimarisi Yapısı ve Kazı Stili.

Tümülüslerden aranan yapı unsuru odadır. Bu nedenle, tümülüslerde mezar için inşa edilen odalar birer mimari özelliktedir. Basit birer yapı değildirler. Bu yapı tüm doğal afetler dikkate alınarak o günün mimarları tarafında inşa edilmiştir. İnşasında her türlü hesaplamalar yapılır. Anadolu’nun piramitleri denen bu yığma toprak mezar anıtları daha çok krallar, prensler ya da yerel beyler vb. soylu sınıftan kimseler ve yakınları için inşa edilmişlerdir.

Bir tümülüsün kazılması yalnızca merkeze doru açılan basit bir açma ile gerçekleştirilmeyecek denli karışıktır. Çünkü Tümülüslerin içinde çoğu kez taş ya da ahşaptan mezar odaları ya da sandukalar bulunmaktadır. Ayrıca Tümülüs inşa edilirken ya da gömü sırasında yapılan törenlere ilişkin izler de bu yapay tepeler altında görülebilir. Böylece bir kazıda hiçbir bilginin göz ardı edilmemesine yönelik olarak kazı yapmak gerekir. Kazı başlamadan önce mezar tepesinin topografik planının yapılması gerekir. Çünkü daha sonra, kazılacak olan bu tepe belki de tümüyle ortadan kalkacaktır.

verilen tüm bilgiler bilgi amaçlıdır; izinsiz kazı yapmayın.